اطلاعات کلی
میدانهای مغناطیسی با فرکانس بسیار پایین (ELFM)1 زمانی تولید میشوند که جریان الکتریکی از نقطهای به نقطه دیگر جریان یابد، مانند سیم برق به یک وسیله برقی یا در امتداد یک خط انتقال برق. میدان مغناطیسی اطراف تنها زمانی وجود دارد که جریان الکتریکی وجود داشته باشد (یعنی الکتریسیته در حال انتقال است یا وسایل برقی روشن هستند)، و قدرت آن با مصرف برق تغییر میکند (افزایش جریان = افزایش میدان مغناطیسی) [1World Health Organization (WHO). Environmental Health Criteria Monograph No. 238. (2007)]. میدانهای ELFM بر حسب واحد تسلا (T) یا گاوس (G) اندازهگیری میشوند [1World Health Organization (WHO). Environmental Health Criteria Monograph No. 238. (2007)].
میدانهای ELFM از فرکانسهای توان در محدوده 3 تا 3000 هرتز (Hz) حاصل میشوند و عمدتا با منابع مصنوعی (ساخت بشر) مرتبط هستند [2International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 80 (2002) (PDF)]. فرکانسهای الکتریسیته آمریکای شمالی و اروپا (بهترتیب 60 و 50 هرتز) در این محدوده فرکانس توان ELFM قرار میگیرند [1World Health Organization (WHO). Environmental Health Criteria Monograph No. 238. (2007)].
میدانهای ELFM از میان اغلب مواد عبور میکنند، اما با افزایش فاصله از منبع، توان آنها بهسرعت کم میشود [3The ELF Working Group. Health Effects and Exposure Guidelines Related to Extremely Low Frequency Electrical and Magnetic Fields – An Overview. (2005) (PDF)]. آنها جریانهای گردشی در بدن انسان القا میکنند؛ که شدت آن با شدت میدان مغناطیسی خارج از بدن تعیین می شود [1World Health Organization (WHO). Environmental Health Criteria Monograph No. 238. (2007)].
بحثهایی در مورد اینکه آیا قرار گرفتن طولانی مدت و سطح پایین در معرض ELFM میتواند بر سلامت تأثیر منفی بگذارد وجود دارد. میدانهای مغناطیسی با فرکانس بسیار پایین توسط آژانس بینالمللی تحقیقات سرطان (IARC)2 بهعنوان گروه 2B طبقهبندی میشوند که براساس شواهد محدود از ارتباط با لوسمی دوران کودکی بهطور بالقوه برای انسان سرطانزا هستند [2International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 80 (2002) (PDF)]. همچنین شواهد ناکافی سرطانزایی ELFM در حیوانات وجود دارد.
سایر اثرات سلامتی که بهطور بالقوه با قرار گرفتن در معرض میدان ELFM مرتبط است (اما همیشه مشاهده نشده است) شامل تغییرات کم در ضربان قلب، اختلال در فعالیت الکتریکی مغز در طول خواب، و سرکوب ملاتونین است [1World Health Organization (WHO). Environmental Health Criteria Monograph No. 238. (2007)]. ارزیابی آسیبپذیری یک نقص کلیدی در ایجاد ارتباط اپیدمیولوژیک بین قرار گرفتن در معرض میدان ELFM و پیامدهای نامطلوب سلامتی است [4Kheifets L. et al. “Future needs of occupational epidemiology of extremely low frequency (ELF) electric and magnetic fields (EMF): review and recommendations.” Occup Environ Med 2008;66(2):72-80.].
بررسی مواجهههای محیطی
جمعیت عمومی در معرض میدانهای از هر دو منبع داخلی و خارجی ELFM قرار دارند [5Health Canada. Electric and Magnetic Fields at Extremely Low Frequencies (2012)]. افراد معمولا بالاترین میزان مواجهه با میدانهای ELFM را در خانه دارند تا محل کار و خارج از منزل [2International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 80 (2002) (PDF)].
سه منبع اصلی میدانهای ELFM در خانه عبارتند از لولهکشی و/یا مدارهای الکتریکی حامل جریان، وسایل برقی و کابلهای برق ثانوی [2International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 80 (2002) (PDF)]. بالاترین میدانهای ELFM در خانه با نزدیکی به لوازم خانگی شامل موتورها، ترانسفورماتورها و بخاریها مرتبط است [2International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 80 (2002) (PDF)]. منابع داخلی خاص شامل سیمکشی برق، روشنایی فلورسنت، و لوازم و تجهیزات الکتریکی مانند یخچال، اجاق گاز، رادیو، سشوار، کامپیوتر و غیره هستند [1World Health Organization (WHO). Environmental Health Criteria Monograph No. 238. (2007)]. بهطور کلی، میانگین سطوح مسکونی در ایالات متحده بین 055/0 µT و 110/0 µT است [1World Health Organization (WHO). Environmental Health Criteria Monograph No. 238. (2007)].
خطوط انتقال آمریکای شمالی که جریان برق را از تأسیسات تولید به ایستگاههای ترانسفورماتور منتقل میکنند، در ولتاژهای بین 115 تا 500 کیلو ولت (kV) کار میکنند. خطوط توزیع، برق را از ایستگاههای ترانسفورماتور به منازل مسکونی منتقل و در ولتاژهای بین 4 تا 24 کیلو ولت کار میکنند [6National Institute of Environmental Health Sciences (NIEHS). Electric & Magnetic Fields (2016)]. اگرچه میدان مغناطیسی به ولتاژ بستگی ندارد، خطوط ولتاژ بالاتر معمولا جریانهای بالاتر را حمل میکنند و میدانهای مغناطیسی بالاتر تولید میکنند [1World Health Organization (WHO). Environmental Health Criteria Monograph No. 238. (2007)]. در فواصل 50 تا 300 متری از خطوط برق فشار قوی، میدانهای مغناطیسی معمولا تا توان زمینه کم میشوند (بسته به طراحی خط برق، جریان و توان میدانهای زمینه) [2International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 80 (2002) (PDF)]. جریان در خطوط برق با تقاضای برق در طول یک روز، فصل و از سالی به سال دیگر متفاوت است [1World Health Organization (WHO). Environmental Health Criteria Monograph No. 238. (2007)]. خطوط برق هوایی هم میدانهای الکتریکی و هم میدان مغناطیسی تولید میکنند، در حالی که خطوط زیرزمینی فقط میتوانند میدانهای مغناطیسی در بالای زمین تولید کنند [7National Institute of Environmental Health Sciences (NIEHS). EMF: Electric and Magnetic Fields Associated with the Use of Electric Power (2002) (PDF)].
میدانهای ELFM اندازهگیری شده نزدیک خطوط انتقال در ایالات متحده توسط مؤسسه ملی علوم بهداشت محیطی گزارش میشوند [8National Institute of Environmental Health Sciences (NIEHS). Electric & Magnetic Fields (2016)].
بررسی مواجهههای شغلی
افرادی که در خانه کار میکنند ممکن است در معرض میدانهای ELFM ناشی از دستگاهها و تجهیزات الکترونیکی مانند مانیتور کامپیوتر، دستگاههای تصفیه هوا، کپی، فکس، چراغهای فلورسنت، بخاریهای برقی و ابزارهای الکتریکی (مانند مته، اره برقی، ماشینهای تراش و جوش) قرار گیرند [5Health Canada. Electric and Magnetic Fields at Extremely Low Frequencies (2012)].
کار مستقیم با سیستمهای الکتریکی میتواند به مواجهه بیشتر منجر شود. مشاغلی با این شرایط شامل مهندسان و تکنسینهای مهندسی برق، کارگران خطوط برق، اپراتورهای نیروگاه، کارگران خطوط تلفن، تعمیرکاران تلویزیون و جوشکار است [1World Health Organization (WHO). Environmental Health Criteria Monograph No. 238. (2007)].
کارگران صنعت برق میتوانند در معرض میدانهایELFM در محدوده 18/0 تا 72/1 µT (در نیروگاهها)؛ 08/0 تا 4/1 µT (در پستها)؛ 03/0 تا 75/4 µT (روی خطوط و کابل)؛ و 2/0 تا 48/18 µT (برای برقکاران) قرار گیرند.
در سال 2002، مطالعهای درباره محل کار زنان در کبک3، مواجهه با میدانهای ELFM را با ترکیب بررسیهای فردی استفاده از تجهیزات با دادههای اندازهگیری منتشر شده در مورد میدانهای ELFM مرتبط با تجهیزات معین برآورد کرد [9Deadman P. et al. “Individual Estimation of Exposures to Extremely Low Frequency Magnetic Fields in Jobs Commonly Held by Women.” Am J Epidemiol 2002;144(4):368-378]. میانگین سطوح میدان ELFM از 03/0 تا 68/0 µT برآورد شد. مشاغل با بالاترین میانگین مواجهه شامل اپراتور چرخ خیاطی، کارگران الکترونیک، کارگران آشپزخانه، اپراتور ماشین آلات نساجی و مدیران فروشگاه بودند. بالاترین میانگین مواجهه برای یک کارمند اداری 23/0 µT برآورد شد.
1Extremely low frequency magnetic
2International Agency for Research on Cancer
3Quebec