اطلاعات کلی
تتراکلرید کربن (CCl4)، مایعی فرار و بیرنگ با بویی خفیف و شیرین است [1World Health Organization (WHO). Environmental Health Criteria 208: Carbon Tetrachloride (1999)]. تحت عنوان تتراکلرومتان یا کربن تت هم ممکن است به این مایع اشاره شود [2US National Library of Medicine. Hazardous Substances Data Bank (Search term: ‘carbon tetrachloride’)]. معادل ها و اسامی متعدد دیگری برای این محصول وجود دارد. برای اطلاعات بیشتر به بانک داده های مواد خطرناک (HSDB) مراجعه نمایید [2US National Library of Medicine. Hazardous Substances Data Bank (Search term: ‘carbon tetrachloride’)]. تتراکلرید کربن توسط آژانس بین المللی تحقیقات سرطان (IARC) بعنوان گروه 2B، موادی که ممکن است برای انسانها سرطانزا باشند، طبقه بندی شده است [3International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 71 (1999) (PDF)]. مطالعات شغلی نشاندهنده ارتباط بین مواجهه با CCl4 و افزایش بروز لنفوم غیرهاچکین است. اما قدرت این ارتباط از لحاظ آماری ضعیف و بدون نتیجه قطعی است [3International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 71 (1999) (PDF)]. در مطالعلات حیوانی، تتراکلرید کربن باعث سرطان کبد، غدد پستانی و غده آدرنال در موش ها و موش های صحرایی شد [3International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 71 (1999) (PDF)]. علاوه بر این، مواجهه حاد با CCl4 می تواند باعث علائم معدی-روده ای و نورولوژیک مانند تهوع، گیجی، تنگی نفس، استفراغ و همچنین آسیب و مرگ کبد در موارد شدید شود [2US National Library of Medicine. Hazardous Substances Data Bank (Search term: ‘carbon tetrachloride’)].
کاربردهای اصلی
پیش از آنکه کلروفلوئوروکربنها (CFC) به دلیل ویژگی از بین برندگی لایه ازن، از رده خارج شوند، کاربرد اصلی تتراکلرید کربن، تولید این مواد شامل تری کلروفلوئورومتان (فرئون 11) و دی کلروفلوتورومتان (فرئون 12) بود [3International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 71 (1999) (PDF)،4Agency for Toxic Substance and Disease Registry (ATSDR). Toxicological Profile for Carbon Tetrachloride (2005) (PDF)]. CFCها به طور گسترده بعنوان سرد کننده، پیشرانه ائروسول و حلال استفاده می شدند [3International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 71 (1999) (PDF)].
تتراکلرید کربن قبلا بعنوان آفت کش قارچ برای غلات استفاده می شد [3International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 71 (1999) (PDF)]. این کاربرد در سال 1984 در کانادا متوقف شد [5Environment and Climate Change Canada. Ozone Depleting Substances (2010)]. همچنین این ماده بعنوان حلال، در کپسول آتش نشانی، بعنوان ماده خشکشویی و بعنوان چربی زدا در محیط های صنعتی و خانگی نیز استفاده می شد [4Agency for Toxic Substance and Disease Registry (ATSDR). Toxicological Profile for Carbon Tetrachloride (2005) (PDF)].
مروری کلی بر مواجهات زیست محیطی
تتراکلرید کربن به طور طبیعی در محیط تشکیل نمی شود. بنابراین، CCl4 موجود در محیط زیست از انتشارات ناشی از پیدایش و تکامل انسان تشکیل می شود [2US National Library of Medicine. Hazardous Substances Data Bank (Search term: ‘carbon tetrachloride’)،4Agency for Toxic Substance and Disease Registry (ATSDR). Toxicological Profile for Carbon Tetrachloride (2005) (PDF)]. اکثر انتشارات مستقیما وارد جو می شوند (73درصد) [4Agency for Toxic Substance and Disease Registry (ATSDR). Toxicological Profile for Carbon Tetrachloride (2005) (PDF)]. به واسطه فراریت بالای این ماده، تقریبا تمام انتشارات زیست محیطی در سایر واسطه ها مانند خاک و آب، به هوا منتهی می شوند [4Agency for Toxic Substance and Disease Registry (ATSDR). Toxicological Profile for Carbon Tetrachloride (2005) (PDF)،6Health Canada. Guidelines for Canadian Drinking Water Quality: Guideline Technical Document – Carbon Tetrachloride (2010)].
تتراکلرید کربن، در هوا ماده شیمیایی پایداری است و میانگین نیمه عمر آن 30 تا 100 سال است [7International Trade Centre. TradeMap (Free subscription required)]. بنابراین، به تدریج و در طول زمان در محیط زیست انباشته می شود [8National Toxicology Program (NTP). 14th Report on Carcinogens for Carbon Tetrachloride (2016) (PDF)] و اکنون نیز در محیط بسته و باز وجود دارد [6Health Canada. Guidelines for Canadian Drinking Water Quality: Guideline Technical Document – Carbon Tetrachloride (2010)]. بررسیهای گسترده در کانادا نشان می دهد که دامنه غلظت CCl4 از 02/1-34/0 میکروگرم بر مترمکعب تقریبا در 7000 نمونه هوای محیط است که از 17 منطقه روستایی و 40 منطقه شهری جمع آوری شد [6Health Canada. Guidelines for Canadian Drinking Water Quality: Guideline Technical Document – Carbon Tetrachloride (2010)]. غلظت هوای گزارش شده در محیط بسته مشابه بود. احتمالا مواجهه عموم با استنشاق هوای آلوده و مصرف آب آلوده اتفاق می افتد [6Health Canada. Guidelines for Canadian Drinking Water Quality: Guideline Technical Document – Carbon Tetrachloride (2010)،8National Toxicology Program (NTP). 14th Report on Carcinogens for Carbon Tetrachloride (2016) (PDF)].
تتراکلرید کربن، معمولا در آب سطحی، آب زیرزمینی و آب آشامیدنی نیز یافت می شود [3International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 71 (1999) (PDF)،4Agency for Toxic Substance and Disease Registry (ATSDR). Toxicological Profile for Carbon Tetrachloride (2005) (PDF)،6Health Canada. Guidelines for Canadian Drinking Water Quality: Guideline Technical Document – Carbon Tetrachloride (2010)]. تتراکلرید کربن در فاضلابهای ناشی از صنایع مختلف مشاهده شده است. از جمله کارخانجات تولید و تهیه فلز، ریخته گری، تولید رنگ و جوهر و پالایش نفت [3International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 71 (1999) (PDF)]. علاوه بر خوردن، استشاق و مواجهه پوستی نیز در حین استفاده از آب آلوده برای استحمام و سایر اهداف ،امکانپذیر است [4Agency for Toxic Substance and Disease Registry (ATSDR). Toxicological Profile for Carbon Tetrachloride (2005) (PDF)]. ممکن است مواجهه در گذشته از طریق استفاده از محصولات مصرفی حاوی CCl4 و غذای مصرفی ضدعفونی شده با CCl4 اتفاق افتاده باشد.
مروری کلی بر مواجهات شغلی
استنشاق، مهمترین راه مواجهه با تتراکلرید کربن در محیط های شغلی است [4Agency for Toxic Substance and Disease Registry (ATSDR). Toxicological Profile for Carbon Tetrachloride (2005) (PDF)].
در گذشته، سطح بالای مواجهه شغلی در حین استفاده از CCl4 بعنوان ماده خشکشویی و قارچ کش غلات اتفاق می افتاد [4Agency for Toxic Substance and Disease Registry (ATSDR). Toxicological Profile for Carbon Tetrachloride (2005) (PDF)،8National Toxicology Program (NTP). 14th Report on Carcinogens for Carbon Tetrachloride (2016) (PDF)]. مواجهات متوسط و حداکثر در حین عملیات خشکشویی، به ترتیب 338 ppm و 7100ppm بودند [8National Toxicology Program (NTP). 14th Report on Carcinogens for Carbon Tetrachloride (2016) (PDF)]. میانگین غلظت CCl4 گزارش شده در فضاهای انبار غلات آفت کشی شده، زیر 5ppm بود اما می توانست به 60ppm نیز برسد [4Agency for Toxic Substance and Disease Registry (ATSDR). Toxicological Profile for Carbon Tetrachloride (2005) (PDF)].
ممکن است در حین استفاده از CCl4 در فرایندهای تولید مواد شیمیایی و آزمایشگاه های تحقیقاتی، مواجهات شغلی معمول اتفاق بیفتد [3International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 71 (1999) (PDF)].
