اطلاعات کلی
دوده ضرورتا از کربن عنصری تشکیل می شود [1International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 93 (2010) (PDF)]. این ماده که از ذرات کربن تجمع یافته و مرتب شده به شکل زنجیره تشکیل شده و مساحت سطح زیادی دارد که می تواند مایعات را جذب کرده و مواد را مستحکم سازد [2International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 65 (1996) (PDF)]. انواع مختلف دوده به شکل پودر یا قرص تولید می شوند؛ همه آنها در آب و حلال های آلی قابل حل هستند و اندازه آنها، مساحت سطح هر واحد و اندازه تجمعات آنها باهم متفاوت است [1International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 93 (2010) (PDF)،2International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 65 (1996) (PDF)]. اسامی دیگر دوده عبارتند از دوده استیلنی، دوده کانالی، دوده کوره ای، دوده چراغ یا دوده حرارتی. معدل ها و اسامی متعدد دیگری برای این محصول وجود دارد [3US National Library of Medicine. Hazardous Substances Data Bank (HSDB) (Search term: ‘Carbon black’)]. دوده توسط آژانس بین المللی تحقیاقت سرطان بعنوان گروه 2B، موادی که ممکن است برای انسانها سرطانزا باشند، طبقه بندی می شود. این طبقه بندی بر اساس شواهد بدست آمده از مطالعات حیوانی است که نشان می دهد که استنشاق دوده به میزان قابل توجهی بروز تومور خوش خیم و بدخیم ریه را افزایش می دهد [1International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 93 (2010) (PDF)]. در انسانها، افزایش ریسک سرطان ریه در برخی مطالعات همه گیر شناسی مشاهده شد اما رابطه دوز-واکنش بین سرطان ریه و مواجهه با دوده به شکل آشکار شناسایی نشده است [1International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 93 (2010) (PDF)]. نتایج همه گیر شناسی ایزوله، افزایش ریسک بالقوه ادرار، سرطان مثانه، کلیه، معده و مری در نتیجه مواجهه با دوده را نشان می دهند [1International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 93 (2010) (PDF)].
عوارض تنفسی حاد در نتیجه مواجهه با دوده عبارتند از سرفه، تولید مخاط و کوتاه شدن تنفس. عوارض مزمن بالقوه عبارتند از کاهش کارکرد ریه، بیماری مزمن انسداد ریه، برونشیت مزمن و فیبروز [4Environment Canada. Substance Profile for the Challenge: Carbon Black (2009)]. هنگامی که ذرات دوده روی پوست قرار بگیرند و باعث بیرنگی آن شوند، ممکن است “خالکوبی” دوده ایجاد شود [4Environment Canada. Substance Profile for the Challenge: Carbon Black (2009)].
کاربردهای اصلی
حدودا 90 درصد از دوده تولید شده، برای استحکام محصولات لاستیکی، غالبا تایر و 9 درصد بعنوان رنگدانه در جوهر و رنگها استفاده می شود [1International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 93 (2010) (PDF)،5International Carbon Black Association. What is Carbon Black (2014)]. 1 درصد باقیمانده در سایر موارد استفاده می شود مانند روکش، کاغذ و پلاستیک [1International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 93 (2010) (PDF)،5International Carbon Black Association. What is Carbon Black (2014)].
مروری کلی بر مواجهات زیست محیطی
دوده توسط تولید کنندگان دوده وارد هوا می شود اما کارخانجات تولیدی مدرن، بطور کل از فیلترهایی برای کاهش انتشارات تا زیر 50 میلی گرم بر مترمکعب استفاده می کنند [2International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 65 (1996) (PDF)]. مواجهات زیست محیطی در نزدیکی مناطق صنعتی که دوده تولید می کنند، بزرگترین میزان است. ممکن است مواجهه از طریق استنشاق در حین استفاده از محصولات مصرفی اتفاق بیفتد که حاوی دوده هستند مانند رنگ ها یا رنگ موهای اسپری شکل. اما از آنجا که ذرات دوده در داخل مواد محصول مصرفی محدود است، مواجهه در نتیجه استفاده از این محصولات، محدود است [6Environment and Climate Change Canada. Screening Assessment for the Challenge Carbon Black (2013)]. مواجهه پوستی بادوده ناشی از محصولات مصرفی نیز به دلیل عدم حلالیت دوده در آب، مایعات بدن و حلال های آلی، غیر محتمل است [6Environment and Climate Change Canada. Screening Assessment for the Challenge Carbon Black (2013)]. همچنین ممکن است مواجهه از طریق استفاده از دوده در افزودنی های غذا و بسته بندی مواد غذایی اتفاق بیفتد اما مقدار آن احتمالا کم است [7Government of Canada. Carbon black (2013)].
مروری کلی بر مواجهات شغلی
استنشاق، مهمترین مسیر مواجهه شغلی با دوده است [8World Health Organization (WHO). Health Effects of Carbon Black (2012) (PDF)]. بالاترین میزان مواجهه در مشاغلی اتفاق می افتد که در زمینه تولید دوده فعال هستند مخصوصا بسته بندی کننده ها و تمیز کننده های محل این مشاغل [1International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 93 (2010) (PDF)]. ممکن است مواجهه شغلی در صنعت لاستیک مخصوصا در نواحی محصور و در صنایع دیگر به کار برنده دوده مانند نقاشی و چاپ اتفاق بیفتد [1International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 93 (2010) (PDF)].
